Dit opiniestuk verscheen op 21/09/2022 in De Standaard
Kinderopvang is niet alleen voor jonge gezinnen onmisbaar
Een groep ouders, academici, werkgevers en organisaties maakt zich ernstig zorgen over de kinderopvang. Investeringen zijn broodnodig en urgent.
Britt Stuckens, Heleen Struyven en Noëmi Willemen. Namens Crisiskabinet Kinderopvang.
De malaise in de kinderopvang is tot het kookpunt gestegen. Kinderbegeleiders geven aan dat ze amper de basiszorgtaken kunnen uitvoeren. Voor hun cruciale pedagogische taak is er amper marge of energie. De werkomstandigheden zijn op veel plekken zo precair geworden dat steeds meer mensen uitvallen of opgeven. Leidinggevenden moeten elke dag puzzelen, capaciteit terug¬schroeven of zelfs definitief sluiten. Vaker en vaker krijgen ouders te horen dat hun peuter een dag niet kan komen of dat hun baby volgend jaar geen plaats zal hebben.
Vlaanderen is een van de regio’s die het vroegst en het intensiefst gebruikmaken van crèches en onthaalouders. Toch wordt hier per kind beduidend minder geïnvesteerd dan elders. Jarenlang werd geprobeerd het aloude tekort aan plaatsen op de goedkoopst mogelijke manier op te lossen. De meeste afgestudeerde kinderbegeleiders starten niet in de crèche en de lijst met openstaande vacatures¬ blijft dagelijks aantikken. Kan dat verbazen? Hoe bouw je aan je leven als je soms amper 1.500 euro bruto per maand krijgt? Hoe kun je de job doen waarvoor je studeerde en met hart en ziel voor koos, als je voor negen kinderen tegelijk moet zorgen?
Druppels op een hete plaat
De problemen in de kinderopvang domineerden dit jaar de media. In de onderzoeks- en parlementaire commissie lijstten werknemers, leidinggevenden, experts en ouders structurele problemen op. De radiostilte sindsdien is verontrustend. De Vlaamse regering investeert 1,7 miljoen euro in een nieuw online meldingssysteem, maar prioritaire aandacht voor wat mensen op de vloer echt nodig hebben, blijft uit. In de voorbije week gingen ballonnetjes op om de kindnorm te verlagen bij de baby’s en in te zetten op zij-instromers. Zonder stevige investeringen en ambitieuze maatregelen zijn dat druppels op een hete plaat.
Kwalitatieve kinderopvang is onmisbaar voor baby’s in de eerste 1.000 dagen. In plaats van concrete voorstellen uit te werken die ook leidinggevenden ondersteunen, schrijft Kind & Gezin een kader uit voor ouders die zelf een noodcrèche willen opstarten. Weinig ouders zijn de lockdown vergeten en de onmogelijke combinatie van betaald¬ werk en preteaching. Is het de bedoeling om onze gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de kleinsten zodanig te privatiseren dat ze weer in moeders schoot belanden?
Toegankelijke kinder¬opvang is onmisbaar als we vrouwen niet opnieuw aan de haard willen. Onderzoek toont keer op keer dat als externe hulp wegvalt, het vooral moeders zijn die de lasten dragen, loopbaankansen en financiële zekerheid verliezen. Ook in gezinnen waar de zorg gelijk verdeeld wordt, is ouderschapsverlof opnemen tegen een fractie van je loon onder dit economisch gesternte voor velen uit den boze. Crèches en onthaalouders zijn cruciale schakels in het vangnet voor alleenstaande ouders en de pijlsnel groeiende groep van gezinnen in armoede.
Kinderopvang is niet alleen voor jonge gezinnen onmisbaar. Elk bedrijf, elke zelfstandige, elke organisatie, alle werkgevers die een beroep doen op de werkkracht van jonge ouders leunen op de arbeid van kinderbegeleiders. Die hebben een van de essentieelste jobs: ze maken elke dag opnieuw al het andere werk en daarmee ook onze welvaart en toekomst mogelijk.
Als ouders, academici, feministen, werkgevers, syndicalisten en burgers maken we ons ernstig zorgen. De problemen in de sector zijn structureel, evenredige investeringen dulden geen uitstel meer. Waar blijft de sense of urgency bij de Vlaamse regering?
Zet het gevraagde marshallplan in de steigers in samenspraak met de sector. Trek de investering per kind op. Verhoog de lonen en verbeter de arbeidsvoorwaarden van medewerkers en leidinggevenden. Omkader zij-instromers beter. Verbeter de opleiding en doorgroeimogelijkheden. Red onze kinderopvang. Nu.
Ondertekend door:
Gezinsbond,
Vrouwenraad,
Femma vzw,
Rebelle vzw,
Furia vzw,
Zijkant,
Solidaris,
Wendy Nicol, namens GenderNet,
Sophia, Belgisch Netwerk voor Genderstudies,
Ciska Hoet, directeur RoSavzw en freelance cultuurjournalist,
Bieke Purnelle, directeur RoSavzw en columnist
Vlaams ABVV,
Johan Van Eeghem, namens BBTK Social-Profit,
Estelle Ceulemans, namens ABVV Brussel,
ACOD Onderwijs Regio Brussel,
ACOD LRB Brussel,
ABVV KU Leuven,
UGent Vrouwenstaking
Michel Vandenbroeck Hoofddocent Gezinspedagogiek UGent,
Jochen Devlieghere, postdoctoraal onderzoeker Gezinspedagogiek UGent,
Ignace Glorieux, professor Sociologie, VUB,
Stefan Ramaekers, Professor Pedagogische Wetenschappen, KU Leuven,
Dirk Jacobs, socioloog, ULB,
Esli Struys, professor meertaligheid, VUB,
Maarten Loopmans, professor geografie, KU Leuven,
Kaat Wils, historica, KU Leuven,
Katrien De Graeve, professor Onderzoekscentrum voor Cultuur en Gender UGent,
Pascal Debruyne, docent en onderzoeker gezinswetenschappen Odisee,
Siggie Vertommen, Vakgroep Conflict en Ontwikkelingsstudies, UGent,
Eline Huygens, Onderzoekscentrum voor Cultuur en Gender, UGent,
Carine Plancke, Onderzoekscentrum voor Cultuur en Gender, UGent,
An Van Raemdonck, postdoctoraal onderzoeker, Gender & Diversiteit, UGent,
Kaat Van Acker, docent Odisee hogeschool en KU Leuven,
Els Consegrua, professor educatieve masteropleidingen VUB,
Eva Dierickx, Lerarenopleidster en praktijkonderzoekster Educatieve bacheloropleiding voor kleuteronderwijs
Steven Gielis, auteur en opvoedingsexpert,
Nina Mouton, auteur en psycholoog
Sophie Claes, zaakvoerder De Gele Flamingo
Lynn Geerinck, i-mens, auteur en pedagoge,
Gunter Cannoot, Stagebegeleider kinderzorg,
Anne Dedry, afgevaardigd bestuurder De Bakermat vzw
Elisabeth Lucie Baeten, schrijver en scenarist,
Linde Merckpoel, tv-maker,
An Lemmens, tv-maker,
Maarten Vancoillie, presentator Q-music,
Thomas Vanderveken, tv-maker,
Hannelore Bedert, muzikante en auteur,
Dalilla Hermans, schrijver en scenarist,
Chrostin, cartoonist,
Eva Mouton, illustrator,
Heleen De Bruyne, schrijver,
Jozefien Daelemans, journalist,
Anaïs Van Ertvelde, historica en schrijver,
Hanne Luyten, auteur,
Senne Misplon